Мемлекеттік сатып алулар аясында қандай да бір жабдықты қосалқы бөлшектерді пайдалану шарттарымен техникалық қызмет көрсету міндеттемесі жұмыс па әлде қызмет пе?
Белгілі бір жабдыққа (мысалы, лифтке) ұзақ мерзімді қызмет көрсету кезінде, әдетте, белгілі бір бөлшектерді ауыстыру қажеттілігі туындайды, дегенмен мұндай қызмет көрсетуге арналған мемлекеттік сатып алуларды өткізу кезінде жабдыққа ешқандай жөндеу қажет болмауы мүмкін.
Осыған сәйкес, мемлекеттік сатып алуларды ұйымдастырушылар (тапсырыс берушілер) жабдыққа қызмет көрсету бойынша сатып алынатын қызметтердің сипаттамаларында қажет болған жағдайда белгілі бір бөлшектерді қосалқы бөлшектерді пайдалана отырып ауыстыру туралы талаптарды көрсетеді.
Алайда Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік сатып алулар туралы» Заңының 2-бабының 8) тармақшасына сәйкес жұмыстар – материалдық нәтиже беретін қызмет түрі, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында жұмысқа жатқызылған басқа қызмет түрлері болып табылады. Ал Заңның 2-бабының 12) тармақшасына сәйкес қызметтер – тапсырыс берушінің қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған, материалдық нәтиже бермейтін қызметтер.
Осыған байланысты, мемлекеттік аудит органдары аталған нормаларға сілтеме жасай отырып, мемлекеттік сатып алуларды ұйымдастырушылар (тапсырыс берушілер) қызмет көрсету жеткізушісіне жөндеу жұмыстарын қосалқы бөлшектерді пайдалана отырып орындауды талап еткенін негізсіз деп санап, мұның материалдық нәтиже болып табылатынын және қызметтер тақырыбына жатпайтынын атап өтеді.
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің (бұдан әрі – АК) 121-бабының 1-тармағына сәйкес, әртүрлі заттар біртұтас бүтін құраса және олардың қолданылу мақсаты қосылыстың мәнімен анықталса, олар бір зат (кешенді зат) ретінде қарастырылады.
Қызмет көрсету аясында техникалық қызмет көрсетілетін жабдық, бөлшектер мен агрегаттар, біртұтас бүтін құра отырып, аталған нормаға сәйкес бір зат (кешенді зат) болып табылады.
Осыған байланысты, біртұтас объектінің жеке компоненттері (бөлшектері) АК бойынша жеке заттар болып табылмайды, және олардың ауыстырылуы, өздігінен, де-юре материалдық нәтижені көрсетпейді (жаңа жеке зат пайда болмайды).
Сонымен, біздің пікірімізше, жабдықты қызмет көрсету кезінде қосалқы бөлшектерді пайдаланып, қажет болған жағдайда белгілі бір бөлшектерді ауыстыру міндеттемесі де-юре материалдық нәтиже туындатпайды. Осылайша, аталған қызмет біртұтас жабдықтың бөлшектерін ауыстыру талабын қажет болған жағдайда қамтуы мүмкін.